The design research

Ons lichaam geeft voortdurend signalen af die ons onbewust voorzien van cruciale feedback over de staat waarin we verkeren. Het bewust worden en omarmen van deze lichaamssignalen helpt om controle te krijgen over het eigen welzijn (Van der Kolk, 2014). Omdat studenten steeds vaker te maken krijgen met vormen van ernstige stress (RIVM, 2022), onderzocht Ramon hoe het bewustzijn over deze lichaamskennis vergroot en ingezet kan worden om bij te dragen aan het voorkomen van ernstige stress bij studenten.

In zijn ontwerponderzoek gaat Ramon met zijn studenten op zoek naar manieren om abstracte gevoelservaringen tastbaar en bespreekbaar te maken. Hierbij dienen visuele middelen als communicatiemiddel die de studenten in staat stelt hun ervaring onder woorden te kunnen brengen, maar ook als een startpunt voor verdere bevraging, een houvast aan het ervaren gevoel om naar terug te keren of als inspiratie voor het verkennen van persoonlijke eigenschappen.

Bodymaps zorgen ervoor dat de studenten in staat worden gesteld om hun stresservaring visueel uit te drukken en hier taal voor te vinden. Door tot metaforen te komen en deze via AI te visualiseren ontstaat er een beeld die op verschillende manieren met het gevoel kan resoneren. Door middels de visualisatie het ervaren gevoel af te tasten en op zoek te gaan naar herkenning, verandering of verrijking ontstaat bewustwording over de ervaren lichaamssignalen.

Door de fysieke beleving verder te verkennen en dit in iedere stap opnieuw visueel vast te leggen, ontstaat een rijk en gelaagd narratief voor studenten om naar terug te grijpen, verder te ontdekken en op terug te kijken. Door deze visuele vormen te vangen in een groeidocument wordt een basis gevormd van waaruit de student eigenaarschap kan nemen over de gespreksvoering met studentcoaches.

Het is al een eye-opener dat stress niet alleen in mijn hoofd zit.

Student in ons gesprek over zijn bodymap.

De bewustwording van lichaamskennis zorgt voor een verbinding met het eigen lichaam, maar door het bespreekbaar maken ervan ook voor verbinding met medestudenten en begeleiders of coaches. Door de visuele houvast die de middelen op eigen wijze bieden, kunnen verdiepende gesprekken eenvoudiger geïnitieerd worden of gemakkelijker teruggegrepen worden op abstracte en gecompliceerde onderwerpen als de gemoedstoestand van de student of specifieke elementen hierbinnen.

The new practice

Waar binnen de educatieve context veel ruimte wordt gemaakt voor studie-inhoudelijke begeleiding, pleit Ramon voor een meer holistische kijk naar de ontwikkeling van de student als persoon binnen de studie. De methode maakt het mogelijk om een verdiepend gesprek te voeren over de zelfontdekking en bewustwording van eigen (fysieke)processen op een laagdrempelige en tastbare manier.

Door een nauwe samenwerking met zijn studenten ontwierp Ramon een aanpak die hen helpt om hun abstracte stresservaring toegankelijk, benaderbaar en inzichtelijk te maken door beeld te koppelen aan de gevoelservaring. Door het implementeren van verschillende ontwerpvormen ontstaat een gelaagde methodische aanpak die op verschillende vlakken de student ondersteunt in de herkenning, bewustwording en betekenisgeving van ervaren gevoel.

Met de methodiek worden concrete, praktische handvatten geboden aan coaches of begeleiders die, door lichaamskennis in te zetten als instrument, in staat stelt het gesprek rondom welzijn van de student te verdiepen en te helpen om strategieën te vormen waarop kan worden gestuurd. Door het in een modulaire vorm aan te bieden is het mogelijk de verder uit te breiden met bestaande of nieuwe oefeningen, workshops of begeleidingsvormen. Beelden bieden hierbij continu houvast en maakt een verdiepend en reflectief gesprek mogelijk.

Waar de module inzetbaar is binnen diverse contexten van persoonlijke begeleiding en coaching op verschillende (onderwijs)niveaus, heeft het implementeren van de module het doel studentbegeleiding binnen hogescholen te helpen evalueren. Met de nadruk op de ontdekking en bewustwording van succes- en stresservaringen, wordt op methodische wijze een meer holistische aanpak geboden om de focus binnen het onderwijs te verschuiven van studiesucces naar studentsucces. De module dient hierin als voertuig richting een bredere systeemverandering.

the designer

Ramon is van oorsprong ontwerper van bewegend beeld, maar inmiddels breed geïnteresseerd in de verschillende middelen die ontwerpers tot hun beschikking hebben. Als docent Communicatie & Multimedia Design leidt hij de ontwerpers van de toekomst op die interactieve multimediale middelen inzetten om de wereld van de toekomst vorm te geven op een sociaal en maatschappelijk verantwoorde manier.

De Master Design aan de Willem de Kooning Academy stelde Ramon in staat om zijn kennis en vaardigheden als ontwerpend onderzoeker te ontwikkelen en participatief met zijn studenten een ontwerponderzoek met een persoonsgerichte aanpak in te richten. die de verbinding legt tussen het individu en de educatieve instelling, als ook de psychologische en didactische context.

Meerder academies en instanties hebben al kennis gemaakt met de methode, waarbij Ramon middels workshops (hoge) scholen en andere instellingen kennis laat maken met de ontwerpende aanpak van de module. Evidence based onderzoek is een gewenste stap die kan bijdragen deze vorm van begeleiding een breder gedragen geluid te geven en de effectiviteit van de methode inzichtelijk te maken.

Bekijk het ontwerponderzoek en de module op Lichaamskennis.nl