Het design research

Een beeld ontwerpen wordt steeds gemakkelijker, een goed beeld ontwerpen vergt een proces met een duidelijke input. Ik geloof dat een goede ontwerper zich kan profileren met zijn werkwijze en concepten, oftewel sterk is het creatieve proces dat vooraf gaat van het eindbeeld of eindproduct. Hoe kunnen herinneringen en rol spelen in dit creatieve proces?

Ontwerper Wouter van Tilborg onderzoekt hoe persoonlijke herinneringen invloed kunnen hebben op het creatieve proces van ontwerpers. Vanuit eigen ervaringen is hij gaan kijken of de herinneringen op praktische manieren ingezet kunnen worden om ook andere ontwerpers een hulpmiddel aan te kunnen bieden. De methode van Wouter wordt ingezet binnen het onderwijs om studenten van kunstacademies een aanvulling in hun lesmateriaal aan te bieden en ervoor te zorgen dat zij zich bewuster worden van hun eigen creative proces.

Studenten maken nieuw werk via hun meegebrachte object waar een herinnering aan vast zit.

Via HERINNERINGEN ALS GEREEDSCHAP worden er met verschillende methoden stappen doorlopen om van de positieve invloed van herinneringen op het creatieve proces gebruik te maken.

Door middel van de persoonlijke herinnering met elkaar te delen, het ophalen van details via tekenen en samen nieuw werk daarmee te maken krijgen studenten een sterkere band en een heldere kijk op hun eigen proces. Door technische ontwikkelingen zoals AI kan het maken van nieuw werk onpersoonlijk worden en minder ‘eigen’. Hier zet HERINNERINGEN ALS GEREEDSCHAP een methode tegenover die in gaat op het proces en heel persoonlijk en authentiek is, net als een herinnering.

Met de onderzoeksvraag ‘HOE KUNNEN HERINNERINGEN INGEZET WORDEN OM HET CREATIEVE PROCES TE VERRIJKEN?’ is een methode ontwikkeld waarin studenten heel doelbewust het experiment aangaan binnen de onderzoeksfase van een ontwerpproces. De werkwijze is procesgericht en staat in dienst voor de groei van de student als ontwerper en als oefening voor toekomstige opdrachten.

‘Vaak trekt ik een waadpak aan, een plastic overall die je beschermt tegen nat worden als je het water in gaat, en verken ik de vijvers en alle planten en kleine wezens in het bos, zelfs in de winter.’ -Herinnering van participant

De nieuwe praktijk

Werkboek met daarin verschillende stappen zoals: Delen, schetsen en vormonderzoeken die dienen als de kick-off van de workshop.

Als grafisch ontwerper en beeldend onderzoeker is Wouter gefascineerd in het experiment en de conceptfase. In eigen werk, maar ook in commerciële opdrachten kwam deze fascinatie naar voren in de vorm van onderzoeken waarin gekeken werd hoe deze fase verrijkt kon worden. Nog voor het master onderzoek werden experimenten met herinneringen gedaan. Deze experimenten hebben nu een eigen methode gekregen: HERINNERINGEN ALS GEREEDSCHAP, een workshop voor studenten van kunstacademies waarin delen, onderzoeken en nieuw werk maken centraal staan.

Inspirateboeken die worden ingezet tijdens de workshops met daarin voorbeelden van hoe studenten werken met een herinnering.

De resultaten uit deze workshops worden omgezet in inspiratieboeken die dienen als lesmateriaal en een vertrekpunt voor nieuw werk tijdens de volgende workshop. Zo krijgt het gemaakte werk van de studenten een nieuwe, extra functie net zoals de herinnering die zij inzetten. Naast de functie als lesmateriaal zijn deze boeken ook los te van de workshop in te zetten wanneer studenten inspiratie nog hebben. Zij leren hiermee dat een idee of een startpunt voor een opdracht en proces heel dichtbij kan liggen. Alle resultaten van dit onderzoek geven weer hoe (beginnende) ontwerpers herinneringen gebruiken als hulpmiddel binnen hun proces. Naast de methode is Wouter een platform aan het opzetten waar verschillende manieren van ontwerpen met een herinnering verzameld wordt. Deze dient als inspiratie voor makers, een plek om te delen en te leren van elkaar en waar samenwerkingen kunnen ontstaan.

De ontwerper

Wouter werkt als zelfstandig grafisch ontwerper en is actief binnen de kunst en cultuursector. Daarnaast geeft hij gastlessen binnen verschillende creatieve opleidingen zoals Academie Minerva Groningen en WDKA Rotterdam.

Het onderzoek komt voort uit de drang om erachter te komen hoe het werken met herinneringen invloed heeft op creatieve processen. Zijn interesse in het combineren van herinneringen, en de daarbij behorende objecten, werd duidelijk bij het reflecteren op zijn afstudeerperiode in 2012 aan de kunstacademie in Groningen. Sinds 2018 is hij bewust bezig met het onderzoeken hoe herinneringen het werk beïnvloeden van andere ontwerpers via verschillende workshops.